سندرم تخمدان پلی کیستیک

سندرم تخمدان پلی کیستیک چیست ؟ این سندرم از شایع ترین اختلالات غدد درون ریز (آندوکرینوپاتی) می باشد و شایع ترین علت نازایی ناشی از عدم تخمک گذاری می باشد . نام این سندرم را به دلیل وجود تخمدان های بزرگ که پر از تعداد زیادی کیست کوچک است و  در لایه بیرونی هر تخمدان قرار دارد ، سندرم تخمدان پلی کیستیک گذاشته اند .

علائم این بیماری چیست؟

زنان مبتلا به این سندرم معمولاً اختلالات قاعدگی ، علائم هیپرآندروژنیسم مانند پرمویی و آکنه ، ریزش مو و نازایی را تجربه می کنند . این بیماران در معرض عوارض جدی مانند خطر سرطان آندومتر و پستان ، دیس لیپیدمی ، فشارخون ، بیماری های قلبی و عروقی و دیابت هستند . شیوع چاقی و دیس لیپیدمی در زنان مبتلا به این سندرم بیشتر از زنان سالم می باشد ، به طور کلی 40 درصد زنان مبتلا دچار چاقی و 75 درصد آنها نازا می باشند .

علائم این بیماری معمولاً درست بعد از اولین دوره قاعدگی شروع می شود اما در بعضی از افراد در سال های بعدی باروری ، به دلیل چاقی و افزایش تدریجی وزن رخ می دهد . علائم آن نیز از لحاظ شدت و نوع آن در هر فرد متفاوت است و پزشک شما برای تشخیص به دنبال حداقل دو نشانه است :

1. قاعدگی های نامنظم

منظور از قاعدگی غیر طبیعی ، فاصله بیش از 35 روز بین دو قاعدگی و کمتر از 8 دوره قاعدگی در طول سال ، عدم قاعدگی برای 4 ماه و قاعدگی های نامنظم که با خون ریزی کم یا بسیارزیاد باشد ، است . قاعدگی های نامنظم از شایع ترین مشخصه های این بیماری می باشد .

2. افزایش آندروژن ها ( هورمون های مردانه )

ترشح سطح بالای هورمون های مردانه می تواند باعث بروز علائم ظاهری مثل رشد مو در صورت یا بدن ، وجود آکنه در بزرگسالی یا آکنه های شدید در نوجوانی ، طاسی با الگوی مردانه و .. شود . علائم ناشی از افزایش هورمون آندروژن در هر فرد بسته به نژاد او می تواند متفاوت باشد برای مثال زنان آسیای و زنان اروپای شمالی ممکن است هرکدام علائم متفاوتی را تجربه کنند . این علائم می تواند آکنه ، شوره سر ، رویش موهای ضخیم روی انگشتان و شکم و … باشد .

علت اصلی و دقیق سندرم تخمدان پلی کیستیک هنوز ناشناخته است اما تحقیقات نشان می دهد که عوامل ارثی و دیابت در شکل گیری آن نقش دارند . این بیماری در نوجوانی می تواند با نامنظمی در قاعدگی ها شروع شود و به دنبال آن چاقی و ناباروری را به همراه داشته باشد، این بیماری تقریبا در 6 تا 10 درصد زنانی که در سنین باروری هستند دیده می شود و به دلیل مشکلات در تخمک گذاری ، برای باردار شدن با مشکل مواجه می شوند . در صورت تشخیص زودهنگام این سندرم و درمان آن می توان از عوارض طولانی مدت مثل دیابت نوع 2 ، بیماری های قلبی و سکته جلوگیری کرد .

تشخیص سندرم تخمدان پلی کیستیک چگونه است؟

با سونوگرافی و شواهدی که نشان می دهد حجم تخمدان به بیش از 9 میلی متر رسیده است ، وجود کیست های 2 تا 8 میلی متری به تعداد 10 یا بیشتر در هر تخمدان می توان سندرم تخمدان پلی کیستیک را تشخیص داد . اختلالات متابولیکی مانند افزایش سطح سرمی هورمون های LH ، انسولین ، تستوسترون ، پرولاکتین و مقاومت به انسولین در این بیماری شایع است .

درمان این بیماری معمولاً با کلومیفن و قرص های ضد بارداری خوراکی ، مصرف همزمان کلسیم و ویتامین D  و رژیم لاغری می باشد . در موارد مقاوم تر ، لاپاراسکوپی انجام می شود . مقاومت به انسولین به عنوان یک فاکتور اصلی در این سندرم می باشد بنابراین به صورت گسترده و مداوم از داروهای پایین آورنده سطح انسولین مانند متفورمین در درمان این بیماری استفاده می شود .

عوارض تخمدان پلی کیستیک چیست ؟

• ناباروری

زنان مبتلا به PCOS به دلیل کمبود تخمک گذاری ممکن است دچار ناباروری شوند ، این بیماری از اصلی ترین دلایل ناباروری در زنان است.

• چاقی

نیمی از زنانی که مبتلا به این سندرم هستند ، چاق هستند.

• پیش دیابت یا دیابت نوع 2

بسیاری از زنان مبتلا به سندرم PCOS ، به انسولین مقاوم هستند و این امر توانایی بدن برای استفاده صحیح از انسولین جهت تنظیم قند خون را مختل می کند و این موضوع ممکن است سبب بالا رفتن قند خون و در نتیجه دیابت نوع 2 شود . نام دیگر دیابت اختلال در تحمل گلوکز است .

یکی از نشانه های مقاومت در مقابل انسولین ، آکانتوز سیاه است که یک اصطلاح پزشکی است و به معنای وجود پوست مخملی و تیره پشت گردن ، زیر بغل ، اعضای تناسلی خارجی و زیر پستان ها است .

علل ایجاد سندرم تخمدان پلی کیستیک

اگرچه دانشمندان هنوز دلیل قطعی وقوع این سندرم را نمی دانند اما عوامل زیر می تواند در شکل گیری این سندرم نقش داشته باشند :

• انسولین بالا

انسولین هورمونی است که پانکراس ترشح کرده و به سلول های بدن اجازه می دهد تا از قند ( گلوکز ) استفاده کند . قند منبع اولیه انرژی است حالا اگر شما دچار مقاومت به انسولین باشید ، توانایی بدن برای مصرف بهینه از انسولین مختل می شود و در نتیجه پانکراس میزان بیشتری انسولین ترشح می کند تا قند مورد نیاز سلول هارا محیا کند و ترشح انسولین بالا باعث افزایش ساخت آندروژن ها در تخمدان می شود .

• درجه های پایین التهاب

گلبول های سفید برای مبارزه با عفونت در فرآیند التهاب ، ماده ای را ترشح می کنند که استفاده از بعضی غذاهای خاص در افراد مستعد می تواند باعث پاسخ التهابی به آن شود . در این شرایط گلبول های سفید ماده ای ترشح می کنند که باعث مقاومت در برابر انسولین و تجمع کلسترول در رگ های خونی می شود .  تحقیقات نشان می دهد که زنان مبتلا به PCOS درجات پایین التهاب دارند .

• وراثت

اگر خواهر یا مادر شما دچار PCOS  باشد امکان ابتلای شما به این سندرم نیز بالا است .

• رشد غیر نرمال جنینی

تحقیقات نشان داده است که ترشح مقدار زیاد هورمون آندروژن در طول دوره جنینی ، می تواند ژن های نرمال را از عمل طبیعی  خود برای همیشه باز دارد . در نتیجه ممکن است الگوی مردانه گسترش چربی در شکم که باعث مقاومت به انسولین و درجات پایین التهاب می شود، رخ دهد .

جمع بندی

زنانی که مبتلا به سندرم پلی کیستیک هستند که یکی از شایع ترین علل نازایی است ، علائمی مانند پرمویی و آکنه، اختلال در عادت ماهیانه،ریزش مو و نازایی را تجربه می کنند و پزشک برای تشخیص وجود این سندرم معمولا به دنبال دو نشانه قاعدگی نا منظم و افزایش هورمون های مردانه است. علل شکل گیری این سندرم به طور قطعی مشخص نیست اما عوامل ارثی و دیابت در شکل گیری آن نقش دارند، در صورت داشتن این علائم باید هرچه سریع تر به پزشک مراجعه کرد تا از عوارض طولانی مدت مانند بیماری های قلبی و سکته جلوگیری کرد.

مطلب پیشنهادی: آیا خانم ها در دوران قاعدگی می‌توانند ورزش کنند؟